Γράφει η Δήμητρα Ρετσινά Φωτεινίδου

ΠΟΝΤΙΑΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ! (α’ μέρος)

Τα επιτεύγματα του απανταχού ελληνισμού και των αποικιών του είναι συνάμα τόσο γνωστά όσο και άγνωστα στον κάθε έναν Ελλαδίτη. Περιχαρακωμένοι στα στενά πλαίσια των οπισθοδρομικών πολιτικών «συνόρων», που μας συμπιέζουν και μας κάνουν να ασφυκτιούμε, νιώθουμε σήμερα περισσότερο από ποτέ την ανάγκη να ταξιδέψουμε, να ανακαλύψουμε νέους τόπους και τρόπους του βίου και να διαπιστώσουμε για άλλη μια φορά ότι από τα προϊστορικά χρόνια οι Έλληνες κατ' εμπορίαν και κατά θεωρίαν, είχαν αποικίσει μακρινές και εν πολλοίς άγνωστες περιοχές. Πρώτα αποίκισαν τη Μ. Ασία, τον Πόντο και την Αζοφική, τα μέρη του Καυκάσου και της Αρμενίας και στη συνέχεια έκαναν τα υπερπόντια ταξίδια τους στη Δύση.

Πέρα από τις Συμπληγάδες Πέτρες οι Αργοναύτες πέρασαν με την Αργώ (που σημαίνει γρήγορο καράβι) και στη συνέχεια οι βράχοι αυτοί ρίζωσαν εκεί γιατί ήταν απόφαση των θεών να μείνουν ανοιχτοί αν τους διέπλεε ανθρώπινο καράβι. Ο Πόντος είναι μια ατελείωτη θάλασσα χωρίς πουθενά ένα νησί. Στα βορειοανατολικά του εκτείνεται ο Κιμμέριος Βόσπορος -το στενό του Κέρτς- που οδηγεί στη θάλασσα του Αζόφ, την αρχαία ελληνική Μαιώτιδα λίμνη και μητέρα του Πόντου. Στα νοτιοδυτικά βρίσκεται ο Θρακικός Βόσπορος που οδηγεί στην Προποντίδα ή Θάλασσα του Μαρμαρά. Αυτή η θάλασσα περνά μέσα από τα Στενά των Δαρδανελίων (Ελλήσποντος) και χύνεται στο Αιγαίο ή Αρχιπέλαγος, όπως το αποκαλούν γείτονες λαοί. Η ίδια η λέξη Βόσπορος προέρχεται από το βους (βόδι) και τον πόρο (πέρασμα). Δηλαδή πρόκειται για στενούς Πορθμούς που τους πέρασαν κάποτε τα βόδια από την Ασία στην Ευρώπη ή και αντίστροφα ...  Το Ομηρικό έπος της Οδύσσειας απηχεί σε ένα μεγάλο βαθμό τις εμπειρίες των πρώτων Ιώνων ναυτικών και εμπόρων που τόλμησαν να ακολουθήσουν τον πλου της Αργώς, καθώς οι ομορφιές της Προποντίδας μπορούν κάλλιστα να συμβολιστούν με τις Σειρήνες ...

Οι λαοί που κατοικούσαν γύρω από τον Πόντο -Θράκες, Σκύθες, Κιμμέριοι και Καυκάσιοι- δεν είχαν σχέση με τη θάλασσα, καθώς στην απέραντη υδάτινη έκταση δεν υπάρχουν νησιά και η χαμηλή περιεκτικότητα του νερού σε αλάτι δυσχεραίνει τα ταξίδια. Όταν οι Έλληνες πήγαν ως την Κολχίδα, στις όχθες του ποταμού Φάσι , διέσχισαν μια τεράστια απόσταση με τα πλοία τους, που σήμερα είναι οι περιοχές της Γεωργίας Μπατούμ (αρχαίο Βαθύ) και Σοχούμ (αρχαία Διοσκουριάδα, που την ίδρυσαν οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης, οι δίδυμοι αδελφοί της ωραίας Ελένης, που συμμετείχαν στην Αργοναυτική Εκστρατεία). Η πόλις Φάσις ιδρύθηκε από Μιλήσιους εμπόρους αποίκους, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν τον χρυσό και τον άργυρο της Κολχίδας (εξ'ου και το Χρυσόμαλλο Δέρας ) και μάλιστα τύπωσαν και νόμισμα τις «Κολχίδες» που κυκλοφορούσε ως διεθνές νόμισμα ανάμεσα στους γηγενείς!  Εξοικειώθηκαν με τις τεχνικές της μεταλλουργίας των κατοίκων της Γεωργίας και έκαναν εμπόριο πρώτων υλών, ξυλείας, σίτου και λοιπών προϊόντων μέσω της Τραπεζούντας στα ανατολικά, της Σαμψούντας στα δυτικά (Αμισσός) και της Σινώπης ...